Làng mai -Đăng Hưng Tiên-Tháo gỡ nội kết

Làng Mai

Tháo Gỡ Nội Kết


Bài tập thứ mười một của kinh Quán Niệm Hơi Thở mà Bụt chỉ dạy là thu nhiếp tâm ý: ''Ta đang thở vào và thu nhiếp tâm ý ta vào định. Ta đang thở ra và thu nhiếp tâm ý ta vào định.'' Đây là nghệ thuật chăm sóc những tâm hành tiêu cực. Nếu ta ôm ấp chúng với niềm vui, an lạc và hạnh phúc và với năng lượng chánh niệm, thì ta sẽ vun trồng thêm được nhiều hạt giống tốt, tích cực. Đó là công năng của phép quán niệm hơi thở thứ mười: Làm cho tâm ý trở nên hoan lạc. Và bây giờ phép quán niệm hơi thở thứ mười một là giúp ta đối trị với những hạt giống tiêu cực- danh từ chuyên môn là những tâm hành bất thiện, như niềm đau nỗi khổ và sầu nhớ, ghen tỵ, giận hờn... Ta cố tình làm ngơ với chúng, bởi vì mỗi khi chúng biểu hiện lên trên bề mặt của ý thức thì ta đau khổ, ta cảm thấy không thoải mái và ta có khuynh hướng trốn chạy, đè nén, xua đuổi chúng. Ta muốn những khối đau buồn và sợ hãi này nằm yên dưới chiều sâu tâm thức của ta vĩnh viễn cho khỏe để ta có thể sống yên ổn. Nhưng khổ nỗi là chúng không bao giờ chịu nằm yên dưới đó như ta mong muốn; chúng luôn tìm cách để trồi lên hoặc trong những giấc mơ của ta hoặc trong những lúc ta không bị xâm chiếm, bận rộn bởi những chương trình truyền hình, đọc sách báo hay chuyện trò v.v.. Ta chịu trách nhiệm một phần về những khối khổ đau này bởi vì trong đời sống hàng ngày, ta đã sống như thế nào đó để cho chúng sinh khởi, hình thành. Những người cùng sống với ta và chung quanh ta đều cùng chịu trách nhiệm về những tâm hành nội kết này. Nếu ta không biết cách tháo gỡ những gút thắt này, thì chúng sẽ tiếp tục làm cho ta đau khổ. Nội kết hay kiết sử tiếng Phạn là samyojana. Nội kết- samyojana có khi biểu hiện rất ngọt ngào, ta gọi là nội kết êm ái và có khi biểu hiện rất cay đắng- ta gọi là nội kết không êm ái. Ví dụ như khi quý vị uống rượu hoặc sử dụng các chất ma tuý, quý vị có thể bị nghiện và thói quen ấy lâu ngày trở thành nội kết. Cái tập khí nghiện ngập ma túy ăn sâu vào thân tâm của quý vị và nó trở thành nội kết. Và muốn thỏa mãn nhu yếu đó, quý vị có thể phải đi đánh cướp để có tiền mua thuốc phiện. Và cái nội kết khó tránh đó làm quý vị mất hết tự do. Đó gọi là nội kết hay kiết sử- samyojana. Đôi khi ta không có can đảm để buông bỏ nội kết của ta và do đó ta chuốc lấy khổ đau dài dài. Chương trình mười hai phương pháp cai rượu (Twelve- Step programs) là một cách tháo gỡ nội kết nghiện rượu. Tình thương vướng mắc, hệ lụy cũng là một loại nội kết khác có tác dụng tước đoạt mất tự do và hạnh phúc của ta. Lúc đầu nó cho ta những cảm giác ngọt ngào, dễ chịu, nhưng khi ta đam mê, nghiện ngập, vướng vào nó rồi, thì nó trở thành chướng ngại cho cuộc sống của ta.

Quán chiếu sâu sắc vào thân tâm, ta nhận diện được những nội kết dù chúng đang ở trong hình thái của năng lượng hay của hạt giống. Tự do và hạnh phúc chân thật không thể có được nếu ta không biết cách tháo gỡ những nội kết trong ta. Khi người thương của ta nói hoặc làm điều gì đó không dễ thương, không có chánh niệm là ta đau và ta có nội kết. Nội kết ấy ban đầu có thể chỉ là một gút nhỏ thôi, nhưng nó là nội kết. Nó có thể rất tai hại nếu ta không thực tập tháo gỡ nó ngay lúc đó. Lần sau người thương của ta có thể lặp lại lỗi lầm y hệt như lần trước thì cục nội kết trong ta phát triển lớn mạnh hơn. Vì không có chánh niệm, chúng ta tạo ra những nội kết cho nhau; cho đến một hôm chúng ta không có khả năng nhìn nhau được nữa và tránh né nhau bằng cách nhìn về phía vô tuyến truyền hình hoặc trong công việc v.v.. Vậy thì muốn tháo gỡ nội kết, ta phải thực tập làm mới. Ta tới với người thương của ta, thở vào thở ra cho thật chánh niệm và nói như thế này: ''Thưa chị, em không hiểu tại sao hôm nọ chị nói những điều như thế đối với em? Tại sao hôm nọ chị hành xử như thế đối với em? Em đang rất đau khổ. Xin chị giải thích cho em hiểu rõ hơn.'' Nếu là người thực tập khôn khéo, ta nhất định không để cho nội kết trong ta lớn mạnh, ta tìm cách khéo léo để giải tỏa nối kết càng sớm càng tốt.

Chánh niệm giúp ta nhận diện được là ta đang có nội kết hay không. Nếu là người thực tập giỏi, ta sẽ không để cho nó lộng hành một cách vô ý thức. Ta biết rằng ta phải lập tức tháo gỡ nội kết để bảo đảm cho niềm an vui và hạnh phúc lâu dài của ta. Những cặp vợ chồng trẻ mới cưới cần phải thực tập nhìn sâu mỗi ngày để kiểm chứng lại xem tình trạng liên hệ của họ có an toàn không, có đang bị sứt mẻ không. Ta không cần phải ngồi yên một mình mới thực tập được điều này. Ta có thể ngồi với người thương của ta và cả hai người cùng thực tập nhìn sâu. Nếu những nội kết đã trở thành quá lớn thì ta phải học cách để tháo gỡ chúng. Nhiều người không thực tập vì họ chưa được học phương pháp tháo gỡ nội kết. Ta rất sợ trở về với quê hương đích thực của ta, quê hương đó là năm uẩn của ta, tức là sắc, thọ, tưởng, hành và thức. Vì về đó ta phải đối đối diện với những khối khổ đau và ta cảm thấy không dễ chịu. Do đó ta luôn luôn tìm cách trốn chạy khổ đau của chính ta. Làm như vậy tức là ta đang hành xử không có trách nhiệm đối với chính ta. Các nhà kinh doanh cung cấp vố số phương tiện để ta trốn chạy chính ta như chương trình truyền thanh, truyền hình, sách báo, phim ảnh, mua sắm hàng hóa, cờ bạc và quán rượu v.v..
__._,_.___
Posted by: Tien Dang <tien_dang@yahoo.com>